Voelen vissen pijn?

Voelt een vis pijn? Kan een vis stress ervaren? Is het vangen van een vis schadelijk voor de vis? Dat zijn vragen die vaak gesteld worden. Meestal door verenigingen voor dierenbelangen. Maar ook, misschien in wat mindere mate, door ons sportvissers.

Wat is pijn?

Om deze vragen te beantwoorden zullen we eerst moeten definiëren wat pijn is. Volgens kenners bestaat pijn uit twee reacties. De eerste reactie is genaamd nociceptie. De tweede is de pijnervaring zelf. Nociceptie is zoals gezegd de eerste pijnprikkel die je, ook als mens, ervaart. Deze primaire reactie zorgt ervoor dat je zo snel mogelijk reageert zodat je niet erger verwond raakt. Denk hierbij aan het branden van je hand aan bijvoorbeeld een hete kookplaat. Je hand trekt zich meteen terug, nog voordat je de echte pijn ervaart. Daar zorgt nociceptie dus voor. De tweede ervaring is de werkelijke pijn, die later optreedt. De werkelijke pijn wordt veroorzaakt in een gebied in de hersenen, aan de buitenkant. In de hersenschors dus. Onthou dat want dat is belangrijk. Een vis heeft namelijk geen hersenschors.

Voorstanders van de sportvisserij

Voorstanders van de sportvisserij, zoals uiteraard Sportvisserij Nederland, claimen dat een vis geen pijn kan voelen omdat het hem ontbreekt aan een hersenschors. Volgens hen kent een vis alleen nociceptie. Alleen de schrikreactie dus. Dat zou goed kunnen en wordt ook bevestigd door een aantal onderzoeken waaronder onderzoek van J.D Rose et al (klik hier voor de onderzoeksresultaten in het Engels). En, van Nederlandse bodem, onderzoek van Dr. B. Bermond van de Universiteit van Amsterdam (zie deze link voor zijn conclusies).

Tegenstanders van de sportvisserij

Tegenstanders van de sportvisserij, zoals de Partij van de Dieren, zijn het hier uiteraard niet mee eens. Vaak nemen ze de stelling aan dat vele onderzoeken bewijzen dat vissen pijn kunnen lijden, maar ze vermelden eigenlijk nooit de bron van het onderzoek. Derhalve kunnen we hier dan ook niks mee. Het laatste argument waar ze mee komen is meestal de redenering dat het sportvissen onnodig is, en het dus, ongeacht of de vis er last van heeft, beter mee gestopt kan worden. Dat argument zal ik verderop weerleggen.

Argument

Een ander argument tegen de sportvisserij is dat de vis voorzichtiger aast naarmate hij vaker gevangen wordt. Dat zou kunnen duiden op een slechte ervaring, lees pijnervaring, die de vis zich herinnert en wil vermijden. Maar wat dan vaak gebeurt is dat mensen hun eigen ervaringen en gevoelens projecteren op de vis. Dat we ons in de vis “verplaatsen”, maar eigenlijk tegelijkertijd onze eigen gevoelens aan de vis toeschrijven. Laten we eerlijk zijn, wij verschillen nogal van een vis. Het vermijden van gevangen worden kan een natuurlijke reactie zijn die niet in pijn, zoals wij die kennen, zijn oorsprong heeft. Dat gezegd hebbende staat het voor mij persoonlijk buiten kijf dat een vis het niet prettig vindt gevangen te worden. Waarom ik dan toch vis? Lees verder om hier achter te komen.

De redenen waarom ik toch vis

Ten eerste. Als een vis dezelfde angsten en pijnen zou kennen als een mens, dan werd het voor de vis wel erg moeilijk. Elk moment van de dag kan hij namelijk verwond of opgegeten worden. Zijn leven is geen moment veilig. Als wij in die situatie zouden verkeren dan waren we bij de geboorte al vrijwillig uit het leven gestapt, zo erg zouden wij onder die angst lijden. Het is onwaarschijnlijk dat de vis deze angsten heeft. Alleen al uit evolutionair standpunt is dat niet handig.

Begaan met de natuur

Ten tweede. Mijn ervaring is dat sportvissers erg begaan zijn met het welzijn van natuur en milieu. Ze zijn verwonderd door het onderwaterleven, over de schoonheid en diversiteit er van. Een sportvisser kent het verschil tussen snoek en voorn. Hij weet waar zeelt zich het liefst verschuilt, waar brasem van leeft, hoe mooi een baars of zelfs stekelbaars kan zijn. En het is nu eenmaal een psychologisch verschijnsel dat wanneer je iets of iemand beter leert kennen, je er meer van gaat houden. En dus ga je er voorzichtiger mee om. Ik durf te stellen dat sportvissers meer begaan zijn met het welzijn van de vis, dan niet-vissers.

Eén met de natuur

Ten derde. Als sportvisser ben je vaak één met de natuur. Je realiseert je dat je er deel van bent. In plaats van een buitenstaander die alles onder controle moet houden, voel je je een onderdeel in het spel van de natuur. En bij de natuur hoort ook het vinden van voedsel. Op de keper beschouwd zit dat in ons DNA. Door de drang naar het vinden van voedsel, naar overleven dus, te onderdrukken staan we verder en verder af van de natuur. We zullen er dus minder bij betrokken zijn, en, bijna vanzelfsprekend, er minder respectvol mee omgaan.

Te ver van de natuur

Ik ben dus van mening dat de mens te ver van de natuur af staat. En daarmee bedoel ik alle fijne dingen van de natuur, maar ook de minder fijne dingen. Doordat we niet meer onze eigen koeien slachten, vis fileren of speenvarkens klaarmaken voor het spit, hebben we de neiging alles zielig te vinden omdat we de andere kant van de natuur, die net zo mooi en net zo natuurlijk is, niet meer bewust meemaken. De schoonheid van de natuur is de natuur in haar geheel. Yin en yang.

Voorstel

Mijn voorstel is dus om af en toe zelf een kip te slachten, je eigen groenten te verbouwen, zelf je vis te vangen en niet alles bij de supermarkt te kopen. Niet alleen ben je zo veel milieubewuster bezig, je ontdekt dat sommige kanten van de natuur er niet voor niets zijn.

Levend aas

Dan nog even het volgende. We willen te veel in regeltjes vatten. We denken dat we met een verbod op het vissen met levend aas een dier een plezier doen. Echter, normaliter gebruik je voor levend aas slechts één enkele haak. Door de bek van de aasvis. Dat vinden we zielig dus dat mag niet meer. En omdat de snoek kunstaas sneller uitspuugt dan levend aas, hebben we minimaal twee dreggen aan een plug zitten. De kans op beschadiging van de snoek is in één keer exponentieel gestegen. Misschien zie ik het verkeerd. Zo ja, dan hoor ik het graag.

Tot slot

Laten we dicht bij de natuur blijven. Je voelt zelf hoe goed het voor je is. Laten we het plezier in het sportvissen vooral delen van vader op zoon, van opa op kleinzoon. Of kleindochter natuurlijk! Geniet van de natuur, met volle teugen. Het plezier dat van het vangen van een vis afspat, voor jong en oud, kun je niet weg-rationaliseren. Blokkeer je instincten niet, maar honoreer ze, luister er naar. Dat is uiteindelijk niet alleen beter voor jezelf, het is ook beter voor de vis.

Laten we dicht bij de natuur blijven. Je voelt zelf hoe goed het voor je is. Laten we het plezier in het sportvissen vooral delen van vader op zoon, van opa op kleinzoon. Of kleindochter natuurlijk! Geniet van de natuur, met volle teugen. Het plezier dat van het vangen van een vis afspat, voor jong en oud, kun je niet weg-rationaliseren. Blokkeer je instincten niet, maar honoreer ze, luister er naar. Dat is uiteindelijk niet alleen beter voor jezelf, het is ook beter voor de vis. Keep on fishing!